Dieta w niedoczynności tarczycy – zasady, produkty zakazane i darmowy jadłospis

Niedoczynność tarczycy objawia się m.in. spowolnionym metabolizmem. Sprzyja zatem przybieraniu na wadze. W kontroli masy ciała może pomóc nam odpowiednio skomponowana dieta. Jednocześnie dieta w niedoczynności tarczycy jest nieocenionym wsparciem dla farmakoterapii bazującej na lewotyroksynie. Pomaga stabilizować pracę gruczołu tarczycowego i poprawia ogólną kondycję organizmu. Jak powinna wyglądać dieta tarczycowa, co jeść, a czego unikać?

Dieta tarczycowa – najważniejsze zasady żywienia

Dieta przy niedoczynności tarczycy powinna być urozmaicona i odpowiednio zbilansowana. Osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy często mierzą się z problemem przybierania na wadze (w przeciwieństwie do chorych na nadczynność tarczycy, u których metabolizm znacznie przyspiesza), dlatego tym bardziej powinny zwracać uwagę na to, co ląduje na ich talerzu.

• Posiłki powinny być spożywane regularnie – 4-5 posiłków co 3-4 godziny. Dobrze jest komponować je zgodnie z Talerzem Zdrowego Żywienia.
• Osoby z nadwagą lub otyłością powinny stopniowo dążyć do uzyskania odpowiedniego BMI (18,5-24,9), unikając jednak nadmiernych deficytów energetycznych, które mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie tarczycy.
• Aspektem, na który warto zwrócić szczególną uwagę, jest zalecenie zwiększonej podaży białka (ok. 15-20% energii), które powinno znaleźć się w każdym posiłku, oraz błonnika wspierającego pracę jelit (z uwagi na zwiększone ryzyko zaparć). Konieczne jest dostarczanie sobie odpowiedniej dawki minerałów – cynku, żelaza, selenu, jodu oraz witaminy D.
• Witaminy, błonnik, minerały i niezbędne w diecie tarczycowej składniki o działaniu antyoksydacyjnym warto pozyskiwać z warzyw (min. 400 g dziennie) i owoców, najlepiej jagodowych – borówek, czarnej porzeczki, truskawek, malin, jagód, aronii. Źródłem błonnika dodatkowo mogą być nasiona roślin strączkowych, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy oraz pestki i nasiona.
• Zapotrzebowanie na tłuszcze dobrze jest pokrywać poprzez dodatek do posiłków olejów roślinnych, np. oliwy z oliwek, oleju lnianego czy rzepakowego.
• Co najmniej 1-2 w tygodniu należy spożywać ryby, najlepiej tłuste ryby morskie bogate w kwasy omega-3 (makrela, łosoś, sardynki, śledź, tuńczyk, halibut).
• Unikajmy smażenia, a zamiast tego wybierzmy pieczenie w folii lub rękawie termicznym, gotowanie – tradycyjne lub na parze – oraz duszenie.
• Zalecana ilość dziennego spożycia soli to 5 g – nie należy jej przekraczać, mając na względzie także zawartość soli w gotowych produktach spożywczych (pieczywie, wędlinach, serach, przekąskach).
• Pamiętajmy o piciu 1,5-2 l płynów dziennie (głównie wody, ale też płynów w postaci herbaty, kawy, zup, naparów ziołowych czy fermentowanych produktów mlecznych), ale unikajmy napojów słodzonych.
• Z diety tarczycowej należy wyeliminować alkohol oraz wyroby tytoniowe.
• Spowolniony metabolizm podstawowy, wynikający z niedoczynności tarczycy, nierzadko może prowadzić także do insulinooporności. W takim wypadku warto postawić na dietę o niskim indeksie glikemicznym. Indeks glikemiczny to wartość mówiąca nam o tym, jak szybko po spożyciu porcji danego produktu wzrasta stężenie glukozy we krwi. Na tej podstawie wyróżniamy produkty o niskim, średnim i wysokim IG.

Kluczowe składniki dla tarczycy – jod, selen, cynk i żelazo

Zbyt niski poziom minerałów ogranicza produkcję aktywnej formy hormonów tarczycy – konwersję hormonów T4 (tyroksyny) do T3 (trijodotyroniny). Dlatego też dieta przy niedoczynności tarczycy powinna być bogata w jod, selen, cynk oraz żelazo.

Jod – paliwo dla hormonów 

Co jeść przy niedoczynności tarczycy? Dieta tarczycowa powinna obejmować odpowiednią podaż jodu, który odgrywa kluczową rolę w jodowaniu tyrozyny w syntezie hormonów tarczycy. Z jego spożyciem wiąże się jednak ryzyko. Jego nadmiar, szczególnie w chorobie Hashimoto, która często leży u podstaw niedoczynności tarczycy, może inicjować lub nasilać procesy zapalne w gruczole tarczycowym. W tym miejscu warto zaznaczyć, że dieta w niedoczynności tarczycy różni się od diety w chorobie Hashimoto nie tylko podejściem do suplementacji jodu. W diecie Hashimoto szczególną uwagę zwraca się również na indywidualną tolerancję na gluten z uwagi na autoimmunologiczne podłoże choroby.

Czy należy zatem suplementować jod? Suplementację jodu powinna zawsze poprzedzać odpowiednie badania i konsultacja lekarska.

Jakie produkty spożywcze są wartościowym źródłem jodu? Przede wszystkim ryby morskie, owoce morza, algi, sól jodowana, nabiał oraz jaja.

Selen i cynk – strażnicy metabolizmu 

Jaka dieta przy niedoczynności tarczycy? Bogata w selen i cynk!

Czy warto brać selen na tarczycę? Selen wchodzi w skład ważnych enzymów – peroksydazy tarczycowej i dejodynazy i jest niezbędny do przemiany hormonów tarczycy, ale też zwalcza stany zapalne oraz redukuje przeciwciała anty-TPO. Spożywanie właściwej ilości selenu, a w razie niedoborów, bezpieczna i odpowiedzialna suplementacja, mogą znacząco poprawić funkcjonowanie gruczołu tarczycowego.

Jak dostarczać sobie selen przy chorej tarczycy? Dieta tarczycowa powinna zawierać takie produkty bogate w selen, jak: indyk, wołowina, ryby, siemię lniane, orzechy brazylijskie, orzechy włoskie, nasiona słonecznika, grzyby czy szparagi.

Niedoczynność tarczycy sprzyja także niedoborom cynku. Jego doskonałym źródłem w diecie przy niedoczynności tarczycy mogą być sery podpuszczkowe, kasza gryczana, pieczywo pełnoziarniste, jaja, chude mięso i pestki dyni.

Czego nie lubi tarczyca? Produkty zakazane i goitrogeny

Co jeść przy tarczycy w niedoczynności, a czego unikać? Produkty zakazane przy niedoczynności tarczycy tak naprawdę nie istnieją. Niemniej jednak z niektórych warto zrezygnować. Należą do nich głównie produkty wysoko przetworzone, zawierające duże ilości cukru i tłuszczów trans oraz tłuszcze nasycone. Jeżeli mamy ochotę na słodkie, lepiej sięgnąć po produkty z naturalnymi słodzikami.

Szkodliwe może być również nadmierne spożycie produktów wolotwórczych – soi czy warzyw kapustnych. W tym wypadku istnieje jednak proste rozwiązanie. Warzywa krzyżowe (brokuł, kalafior, kapusta, brukselka, jarmuż) można jeść po ugotowaniu (najlepiej gotować je w dużej ilości wody, bez przykrycia). Obróbka termiczna zmniejsza bowiem aktywność szkodliwych substancji (goitrogenów). Wciąż jednak dobrze jest ograniczyć ich spożycie do 3-4 razy w tygodniu.

Interakcje żywności z lekami na tarczycę

Dieta przy niedoczynności tarczycy to realne wsparcie dla terapii farmakologicznej. Aby jednak spożywane przez nas produkty nie osłabiały działania leków, należy pamiętać o kilku zasadach:

• leki na tarczycę przyjmujemy na czczo, na 30-60 minut przed posiłkiem,
• zażywamy je regularnie, o tej samej porze,
• zachowujemy co najmniej 3 godziny przerwy od przyjęcia suplementów (szczególnie żelaza i wapnia, które mogą wpływać na wchłanianie leku),
• popijamy je wodą, nigdy kawą,
• zachowujemy co najmniej 2-godzinną przerwę pomiędzy spożyciem leków a wypiciem kawy.

Przykładowy jadłospis przy niedoczynności tarczycy

Wiesz już, jakiego wsparcia potrzebuje chora tarczyca. Dieta bogata w zdrowe produkty to najlepsze rozwiązanie, a jadłospis przy niedoczynności tarczycy może być naprawdę urozmaicony. Sprawdź, co możesz jeść przy tarczycy w niedoczynności.

Dzień 1

Śniadanie: owsianka na mleku z dodatkiem orzechów włoskich, nasion chia i ulubionych owoców (truskawki, maliny, borówki), zielona herbata.

II śniadanie: jogurt naturalny z łyżką siemienia lnianego i garścią borówek, 2-3 orzechy brazylijskie.

Obiad: pieczony filet z łososia z ziołami i cytryną, kasza jaglana z warzywami (cukinia, papryka, marchew), sałatka na bazie liści szpinaku z awokado i pestkami dyni, skropiona oliwą.

Kolacja: omlet z 2 jaj ze szpinakiem i pomidorem, pieczywo pełnoziarniste, herbata ziołowa.

Dzień 2

Śniadanie: koktajl z liści szpinaku, banana, awokado i jogurtu naturalnego. Garść migdałów.

II śniadanie: budyń jaglany z cynamonem i startym jabłkiem.

Obiad: pieczona pierś z kurczaka z ziołami, ryż brązowy z gotowanym brokułem, sałatka z rukoli i pomidorów koktajlowych z oliwą z oliwek i pestkami słonecznika.

Kolacja: smażone tofu z duszoną cukinią i marchewką i komosą ryżową.

Dzień 3

Śniadanie: jajecznica z dodatkiem szpinaku i pomidorów, pieczywo pełnoziarniste, herbata ziołowa.

II śniadanie: smoothie z borówek, malin, nasion chia i jogurtu naturalnego. 2-3 orzechy brazylijskie.

Obiad: dorsz pieczony z cytryną i koperkiem. Puree z batatów. Sałatka: mix sałat, awokado, ogórek, oliwa z oliwek.

Kolacja: zupa krem z dyni z dodatkiem pestek dyni, skropiona oliwą. Kromka chleba pełnoziarnistego.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Czy przy niedoczynności tarczycy trzeba wykluczyć gluten?

Nie ma konieczności wykluczania glutenu przy niedoczynności tarczycy. Dietę bezglutenową należy stosować wyłącznie po stwierdzeniu celiakii lub nadwrażliwości.

Czy można pić kawę przy chorej tarczycy?

Tak. Dieta hormonalna tarczycy nie wyklucza kawy. Warto jednak pić ją z umiarem i koniecznie zachować 2-godzinną przerwę po przyjęciu lewotyroksyny, ponieważ kofeina może zaburzać wchłanianie leku.

Czy nabiał szkodzi tarczycy?

Nie, o ile przy niedoczynności tarczycy jednocześnie nie występuje nietolerancja na laktozę.

Co jeść przy niedoczynności tarczycy, aby schudnąć?

Tycie przy tarczycy w niedoczynności to powszechny problem. Dieta tarczycowa powinna być bogata w białko, złożone węglowodany i zdrowe tłuszcze oraz niezbędne minerały. Jeżeli chcemy schudnąć, pamiętajmy o zachowaniu deficytu kalorycznego, piciu odpowiedniej ilości wody i umiarkowanej aktywności fizycznej.

Niedoczynność tarczycy – dieta. Podsumowanie

Odpowiednio zbilansowana dieta w niedoczynności tarczycy powinna stać się elementem stylu życia chorego. Regularność posiłków, właściwa podaż białka i minerałów, takich jak jod, selen, cynk i żelazo, oraz ograniczenie przetworzonej żywności wspierają metabolizm i dobre samopoczucie. Ważnym elementem diagnostyki i terapii niedoczynności tarczycy są badania laboratoryjne, w tym oznaczenie TSH, fT3 i fT4, a następnie, po wdrożeniu leczenia, kontrola TSH.

W razie potrzeby można wykonać również domowy test na tarczycę, który może stanowić wygodne uzupełnienie diagnostyki. Należy jednak pamiętać, że jest to jedynie wskazówka, która nie zastępuje pełnych badań laboratoryjnych ani konsultacji lekarskiej. Domowe testy na tarczycę znajdziesz tutaj: Domowe testy diagnostyczne - różne rodzaje | Melisa.pl.