Hemoroidy a mikrobiom – nowoczesne podejście do znanego problemu

Hemoroidy to powszechna dolegliwość proktologiczna, która dotyczy końcowego odcinka przewodu pokarmowego – odbytu i odbytnicy. Szacuje się, że może ich doświadczać nawet ponad połowa dorosłej populacji na świecie. Objawy takie jak krwawienie, pieczenie, uczucie niepełnego wypróżnienia czy ból podczas defekacji mogą znacząco obniżać komfort codziennego funkcjonowania.

Warto pamiętać, że guzki krwawnicze – potocznie zwane hemoroidami – występują u każdego człowieka. Ich funkcją jest m.in. uszczelnianie kanału odbytu. Problem pojawia się wtedy, gdy ulegają one przekrwieniu, rozciągnięciu lub przemieszczają się poza fizjologiczne położenie.

Dlaczego powstają hemoroidy?

Etiologia choroby hemoroidalnej jest złożona i wieloczynnikowa. Do najczęstszych czynników ryzyka należą:

• przewlekłe zaparcia i nadmierne parcie podczas wypróżniania,
• niedobór błonnika w diecie,
• siedzący tryb życia,
• ciąża, poród i zmiany hormonalne,
• długotrwała pozycja siedząca,
• predyspozycje genetyczne.

Coraz częściej jednak zwraca się uwagę na znaczenie mikrobioty jelitowej – czyli zbioru pożytecznych mikroorganizmów zamieszkujących nasze jelita – w kontekście funkcjonowania układu pokarmowego i rozwoju chorób odbytu.

Równowaga mikrobioty – klucz do zdrowia jelit

Mikrobiota jelitowa pełni szereg kluczowych funkcji, m.in.:

• wspiera trawienie i wchłanianie składników odżywczych,
• moduluje odporność organizmu,
• bierze udział w produkcji witamin i kwasów tłuszczowych,
• reguluje perystaltykę jelit,
• chroni przed kolonizacją przez szkodliwe bakterie.

Zaburzenie tej równowagi (tzw. dysbioza) może prowadzić do wielu problemów trawiennych – od wzdęć i zaparć po stany zapalne błony śluzowej jelit i odbytu.

Mikrobiom, zaparcia i hemoroidy – jak to się łączy?

Jednym z głównych mechanizmów rozwoju hemoroidów są przewlekłe trudności z wypróżnianiem. Twardy stolec, wzmożone parcie oraz zaleganie mas kałowych powodują wzrost ciśnienia w odbytnicy i mogą przyczyniać się do uszkodzenia guzków krwawniczych.

Badania wykazały, że osoby z tendencją do zaparć często mają zmieniony skład mikrobioty – u takich pacjentów obserwuje się:

• niedobór korzystnych bakterii (np. Lactobacillus, Bifidobacterium),
• przewagę bakterii metanogennych, które spowalniają motorykę jelit,
• zaburzenia produkcji serotoniny – neuroprzekaźnika wspomagającego ruchy perystaltyczne.

W praktyce oznacza to, że nieprawidłowy mikrobiom może utrudniać regularne wypróżnianie, co z kolei zwiększa ryzyko pojawienia się lub nasilenia hemoroidów.

Czy bakterie mogą bezpośrednio wpływać na hemoroidy?

W 2024 roku opublikowano przełomowe badanie (Yang i wsp.), które jako pierwsze wskazało możliwy bezpośredni związek między niektórymi bakteriami jelitowymi a ryzykiem rozwoju hemoroidów.

Naukowcy przeanalizowali dane genetyczne od niemal miliona osób, stosując metodę randomizacji mendelowskiej, która pozwala na wnioskowanie o związku przyczynowo-skutkowym.

Bakterie o potencjalnym działaniu ochronnym:

• Cyanobacteria – mogą wykazywać właściwości przeciwzapalne,
• Phascolarctobacterium – wspomagają produkcję SCFA, korzystnych dla błony śluzowej jelit.

Bakterie związane ze zwiększonym ryzykiem hemoroidów:

• Ruminococcaceae UCG 002,
• Peptostreptococcaceae,
• Oscillospira,
• Alcaligenaceae,
• Burkholderiales.

Ciekawostką jest przypadek Oscillospira – jej podwyższony poziom może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną zmian hemoroidalnych.

Probiotyki – wsparcie mikrobiomu i ulga w objawach

Probiotyki, czyli preparaty zawierające żywe, korzystne bakterie, mogą pomóc w przywróceniu równowagi mikroflory jelitowej. Ich suplementacja może:

• ułatwiać regularne wypróżnienia,
• zmniejszać ryzyko i nasilenie zaparć,
• łagodzić stany zapalne błony śluzowej,
• wspierać odbudowę mikrobioty po antybiotykach lub infekcjach.

Skąd brać dobre bakterie?

Naturalne źródła:

• fermentowane produkty mleczne (jogurt, kefir),
• kiszonki (ogórki, kapusta, buraki),
• kombucha.

Suplementy:

• produkty apteczne z konkretnymi, przebadanymi szczepami, np. Lactobacillus rhamnosus PL1,
• probiotyki z dodatkiem prebiotyków, takich jak inulina.

Proctolact-M – probiotyk dedykowany pacjentom z dolegliwościami odbytu

Proctolact-M to innowacyjny preparat probiotyczny, opracowany z myślą o wsparciu mikrobioty u osób z problemami proktologicznymi – w tym również z hemoroidami.

Zawiera przebadane szczepy:

• Lactobacillus rhamnosus PL1,
• Lactobacillus reuteri 5454,

oraz inulinę – naturalny prebiotyk wspierający namnażanie korzystnych bakterii.

Dowody kliniczne – co pokazało badanie?

W badaniu przeprowadzonym w Polsce (Borycka-Kiciak i wsp.) wzięło udział 24 pacjentów, u których – mimo leczenia zasadniczego – utrzymywały się objawy proktologiczne, w tym związane z hemoroidami.

Po 9 tygodniach stosowania Proctolact-M zaobserwowano:

• wyraźne zmniejszenie bólu – istotna poprawa po 12 tygodniach,
• spadek częstotliwości wzdęć i uczucia pełności – pierwsze efekty już po 3 tygodniach,
• poprawę składu mikroflory – aż 88% pacjentów z hemoroidami wykazało wzrost obecności szczepu Lactobacillus rhamnosus PL1 w kale.

Dlaczego można wspomagać się Proctolact-M?

• zawiera konkretne, przebadane szczepy,
• może wspomagać terapię objawową i profilaktykę hemoroidów,
• wspiera rytm wypróżnień i równowagę mikrobioty,
• polecany także po infekcjach, antybiotykoterapii i zabiegach odbytu.

Podsumowanie

Współczesna medycyna coraz częściej podkreśla znaczenie mikrobioty jelitowej w zdrowiu proktologicznym. Okazuje się, że odpowiednia flora bakteryjna może chronić przed hemoroidami, a jej zaburzenia mogą sprzyjać ich rozwojowi.

Suplementacja probiotykami, np. takimi jak Proctolact-M, może stanowić wartościowe wsparcie zarówno w leczeniu, jak i zapobieganiu tej uciążliwej chorobie.