Jak pomóc dziecku, gdy ma kłopoty w nauce?

Trudności szkolne to szereg zmian, które wpływają na przyswajanie wiedzy, ale nie tylko. Często wykrywa się je w dzieciństwie, ponieważ mają wpływ na wyniki w nauce, a czasem także na zdolność do nawiązywania kontaktów towarzyskich. Zobacz, w czym może tkwić przyczyna kłopotów w nauce oraz dowiedz się, jak pomóc dziecku je pokonać.

Niepowodzenia szkolne – możliwe przyczyny

Niepowodzenia szkolne dotyczą zarówno kłopotów z nauką, jak i problemów z zachowaniem, czyli nieprzystosowaniem społecznym [1]. Wynika to z faktu, że ich przyczyny są złożone, uwarunkowane np. niechętnym stosunkiem do nauki, złą atmosferą wychowawczą w rodzinie, długotrwałą chorobą ucznia, zaburzeniami na tle nerwowym lub nieprawidłowym podejściem dydaktycznym nauczycieli [2]. Zwykle rodzaje trudności w nauce skupiają się na dwóch grupach. Są to niespecyficzne oraz specyficzne trudności w uczeniu się [1].

W pierwszym przypadku problemy wynikają np. z opóźnienia intelektualnego, schorzeń neurologicznych, zaburzeń emocjonalnych, nadpobudliwości psychoruchowej lub czynników rodzinnych i społecznych [1]. Natomiast druga grupa to głównie specyficzne trudności w nauce czytania i pisania dzieci w wieku wczesnoszkolnym np. dysleksja i dysortografia. Nie są spowodowane zaburzeniami rozwoju umysłowego. Wynikają z problemów w podstawowych zdolnościach poznawczych i procesach psychicznych, takich jak pamięć oraz percepcja słuchowa i wzrokowa [2].

Konsekwencje kłopotów w nauce: samoocena i dobrostan psychiczny

Trudności szkolne mogą stać się poważnym problemem emocjonalnym, gdy wpływają na samoocenę i dobrostan psychiczny. Konsekwencjami kłopotów w nauce może być zaburzenie równowagi psychicznej, charakteryzujące się niskim poczuciem własnej wartości ucznia, odczuwaniem lęku i negatywnych emocji oraz słabym poczuciem satysfakcji z życia [3].

Jak zauważyć, że trudności szkolne wpływają na dziecko? Oto kilka istotnych reakcji, na które trzeba zwrócić uwagę.

• Niska samoocena – powtarzające się porażki lub trudności w nauce mogą prowadzić do braku wiary we własne siły, nadmiernego perfekcjonizmu lub samokrytycyzmu.
• Izolacja społeczna – uczniowie, którzy mają problemy, mogą czuć się inni lub wykluczeni, co prowadzi do unikania kontaktów z rówieśnikami i problemów emocjonalnych, takich jak depresja.
• Brak motywacji – ciągłe trudności szkolne mogą mieć wpływ na motywację ucznia, prowadząc do braku zainteresowania szkołą i nauką.
• Unikanie – niektórzy uczniowie mogą zacząć opuszczać zajęcia szkolne lub wykazywać ogólną odmowę chodzenia do szkoły np. symulując dolegliwości fizyczne takie jak ból brzucha itp.

Lęk przed szkołą i stres szkolny

Presja związana z osiąganiem dobrych wyników w szkole i jednoczesne zmaganie się z niespecyficznymi lub specyficznymi trudnościami w nauce, mogą powodować lęk i być źródłem stresu szkolnego. Perspektywa pójścia do szkoły i zmierzenia się z kłopotami jest przyczyną doświadczanych objawów fizycznych, takich jak duszności, nudności, zaparcia lub biegunki, zawroty głowy, zaczerwienienie lub bladość twarzy, obgryzanie paznokci [4].

Stres i napięcie mogą powodować również ogólnie złe samopoczucie, znużenie psychiczne, apatię i płaczliwość. Do tego dochodzą problemy ze snem, złość, agresja, rozdrażnienie, luki w pamięci, zaburzenia koncentracji i natłok myśli. Lękotwórcze sytuacje w szkole stają się również problematyczne poza nią. Dziecko pozbawione wsparcia coraz bardziej wycofuje się z życia rodzinnego i może nawet zachorować na depresję [4].

Jak wspierać dziecko z trudnościami w nauce?

Zastanawiasz się, jak pomóc dziecku z trudnościami w nauce? Przede wszystkim skontaktuj się ze szkołą i poinformuj nauczycieli o problemie. W ten sposób będą mogli podjąć odpowiednie kroki, żeby odpowiednio zaopiekować się uczniem.

Ponadto warto skierować dziecko na spotkanie ze specjalistą – psychologiem lub pedagogiem, który postawi diagnozę. Wystawiona opinia o uczniu z trudnościami w nauce pozwoli ustalić źródło kłopotów. Nauczyciel, który będzie wiedział, w czym tkwi problem, dopasuje metody pracy z uczniem mającym trudności w nauce do jego zaburzeń.

Zadaniem rodziców i opiekunów jest stymulowanie u dziecka motywacji, poczucia własnej wartości i pewność siebie. Trzeba doceniać jego wysiłki, nawet te drobne oraz pomagać mu w nauce.

Jak wesprzeć dziecko w walce ze stresem?

Zestresowany uczeń nie jest w stanie dobrze egzystować w środowisku szkolnymwśród nauczycieli i rówieśników. Dlatego ważne jest okazanie mu wsparcia emocjonalnego i wspólne spędzanie czasu na relaksujących czynnościach. Posłuchajcie spokojnej muzyki, włączcie projektor nocnego nieba i popatrzcie w „gwiazdy”, wyjdźcie na spacer do lasu i przytulajcie się do drzew, porozmawiajcie szczerze o kłopotach szkolnych.

Ważnym elementem dbania o zdrowie fizyczne i psychiczne jest także prawidłowo zbilansowana dieta bogata w witaminy i składniki mineralne wspomagające koncentrację i proces uczenia. Jako jej uzupełnienie można rozważyć wsparcie dziecka w trudnych sytuacjach za pomocą suplementów diety. Naturalne, tradycyjne składniki roślinne, takie jak wyciąg z melisy i szyszek chmielu wspierają zachowanie spokoju i stanu odprężenia [5].

Trzeba mieć też świadomość, że czasami niezbędna jest specjalistyczna terapia psychologiczna, żeby dziecko przezwyciężyło trudności szkolne i rozwinęło umiejętności radzenia sobie ze stresem.