Zapalenie ucha – objawy, leczenie, przyczyny. Jak wygląda i przebiega zapalenie ucha?

Zapalenie ucha to powszechna, ale jednocześnie bardzo dokuczliwa dolegliwość, która może dotknąć zarówno dzieci, jak i dorosłych. Ostry ból, uczucie zatkanego ucha, a czasem także gorączka i osłabienie – to tylko niektóre z objawów, które mogą sygnalizować rozwijającą się infekcję. Nieleczone zapalenie ucha może prowadzić do poważniejszych powikłań, dlatego ważne jest, aby szybko rozpoznać pierwsze symptomy i wdrożyć odpowiednie leczenie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej przyczynom tej choroby, jej przebiegowi oraz metodom leczenia – zarówno farmakologicznym, jak i domowym. Dowiesz się, jak wygląda zapalenie ucha, jakie są jego objawy oraz kiedy konieczna jest wizyta u lekarza.

Zapalenie ucha – objawy

Zapalenie ucha może dawać różne objawy w zależności od przyczyny i stopnia zaawansowania infekcji. W niektórych przypadkach dolegliwości pojawiają się nagle i mają ostry przebieg, w innych rozwijają się stopniowo. Objawy mogą obejmować zarówno ból, jak i inne nieprzyjemne odczucia związane ze słuchem oraz ogólnym samopoczuciem.

Najczęstsze objawy zapalenia ucha to:

• ból ucha – może być pulsujący, nasilający się w pozycji leżącej lub podczas przełykania,
• uczucie pełności lub zatkania ucha,
• pogorszenie słuchu, czasem przejściowa utrata słuchu,
• wyciek z ucha – wodnisty, ropny lub z domieszką krwi,
• świąd lub uczucie rozpierania w uchu,
• podwyższona temperatura ciała, dreszcze, osłabienie,
• u dzieci – drażliwość, płaczliwość, problem ze snem, częste pocieranie ucha.

W przypadku wystąpienia powyższych objawów wskazane jest skonsultowanie się z lekarzem, szczególnie jeśli dolegliwości utrzymują się dłużej lub nasilają się.

Czy przy zapaleniu ucha jest gorączka?

Gorączka może, ale nie musi towarzyszyć zapaleniu ucha. Wiele zależy od rodzaju infekcji oraz reakcji organizmu. W przypadku ostrego zapalenia ucha środkowego u dzieci i dorosłych często występuje podwyższona temperatura ciała, która może przekraczać 38°C. Jest to reakcja obronna organizmu na stan zapalny. Natomiast w łagodniejszych postaciach, takich jak zapalenie ucha zewnętrznego, gorączka zazwyczaj nie występuje lub utrzymuje się na niskim poziomie. Jeśli temperatura jest wysoka i towarzyszą jej silne dolegliwości bólowe, warto skonsultować się z lekarzem.

Jak długo gorączka przy zapaleniu ucha?

Czas utrzymywania się gorączki przy zapaleniu ucha zależy od rodzaju i nasilenia infekcji. Zazwyczaj podwyższona temperatura ciała utrzymuje się od jednego do trzech dni, choć w przypadku ostrych infekcji bakteryjnych może trwać dłużej. Jeśli gorączka nie ustępuje mimo odpowiedniego postępowania lub przekracza 39°C, warto skonsultować się z lekarzem, aby ocenić konieczność dalszego leczenia. U dzieci gorączka może być bardziej intensywna i utrzymywać się dłużej, zwłaszcza jeśli infekcja obejmuje ucho środkowe.

Zapalenie ucha a zawroty głowy

Zapalenie ucha może powodować zawroty głowy, zwłaszcza jeśli proces zapalny obejmuje ucho wewnętrzne, które odpowiada za utrzymanie równowagi. W takich przypadkach mogą występować nie tylko uczucie niestabilności, ale także zaburzenia równowagi i nudności. Objawy te mogą nasilać się przy gwałtownych ruchach głowy lub zmianie pozycji ciała. Jeśli zawroty głowy są silne, utrzymują się przez dłuższy czas lub towarzyszą im inne niepokojące objawy, warto skonsultować się z lekarzem w celu dokładniejszej diagnostyki.

Zapalenie ucha – przyczyny

Zapalenie ucha może mieć różne przyczyny, a jego rozwój często wiąże się z infekcjami bakteryjnymi lub wirusowymi. Do najczęstszych czynników prowadzących do stanu zapalnego należą powikłania po infekcjach górnych dróg oddechowych, takich jak przeziębienie czy grypa. Obrzęk błony śluzowej nosa i trąbki Eustachiusza może utrudniać odpływ wydzieliny, co sprzyja namnażaniu drobnoustrojów w uchu środkowym.

Inne możliwe przyczyny zapalenia ucha to:

• dostanie się wody do przewodu słuchowego i rozwój bakterii w wilgotnym środowisku,
• urazy mechaniczne, np. nieprawidłowe czyszczenie ucha patyczkami,
• alergie powodujące obrzęk błon śluzowych i utrudniające odpływ wydzieliny,
• przerost migdałków blokujący ujście trąbki Eustachiusza,
• osłabiona odporność, która zwiększa podatność na infekcje.

Unikanie czynników ryzyka oraz odpowiednia higiena uszu mogą zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia ucha, zwłaszcza u dzieci, które są na nie szczególnie narażone.

Zapalenie ucha – leczenie

Leczenie zapalenia ucha zależy od jego przyczyny i stopnia nasilenia objawów. W przypadku infekcji wirusowych organizm zazwyczaj radzi sobie samodzielnie, a postępowanie koncentruje się na łagodzeniu dolegliwości. Zaleca się odpoczynek, odpowiednie nawodnienie i stosowanie metod zmniejszających ból oraz obrzęk. W niektórych przypadkach pomocne mogą być ciepłe okłady na ucho lub unikanie czynników, które mogą pogarszać stan, takich jak długotrwała ekspozycja na zimno.

W przypadku infekcji bakteryjnych lekarz może zdecydować o włączeniu antybiotykoterapii, zwłaszcza gdy objawy są nasilone lub utrzymują się przez dłuższy czas. Jeśli zapalenie ucha przebiega z silnym bólem, mogą być zalecone środki przeciwbólowe. W sytuacjach, gdy stan zapalny prowadzi do nagromadzenia wydzieliny w uchu środkowym i utrzymujących się problemów ze słuchem, konieczna może być konsultacja otolaryngologiczna w celu dalszej diagnostyki i ewentualnego zabiegu udrażniającego.

Na rynku istnieje wiele preparatów, które mogą wspomóc nas w higienie i problemach z uszami. Przykładowe to: FONIX HIGIENA USZU Preparat w sprayu, 30 ml, FONIX BÓL USZU Preparat w sprayu, 15 ml, Akustone, spray do uszu, 15 ml (300 dawek) i wiele innych, natomiast stosowanie tych preparatów powinno być skonsultowane z lekarzem, kiedy borykamy się z zapaleniem ucha.

Zapalenie ucha to częsta dolegliwość, która może mieć różne przyczyny i przebieg, w zależności od rodzaju infekcji. Objawy, takie jak ból, uczucie zatkania ucha, gorączka czy zawroty głowy, mogą znacząco obniżać komfort życia, zwłaszcza jeśli stan zapalny utrzymuje się przez dłuższy czas. Warto pamiętać, że niektóre przypadki zapalenia ucha mogą ustępować samoistnie, jednak w sytuacjach, gdy dolegliwości nasilają się lub utrzymują przez kilka dni, wskazana jest konsultacja z lekarzem.

Odpowiednia higiena uszu, unikanie czynników ryzyka, takich jak częste infekcje górnych dróg oddechowych, a także reagowanie na pierwsze objawy choroby mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia zapalenia ucha. W przypadku pojawienia się dolegliwości ważne jest monitorowanie objawów i dostosowanie postępowania do ich nasilenia. Wczesna reakcja i konsultacja medyczna mogą zapobiec powikłaniom i skrócić czas trwania infekcji.

Źródło: 

1. Jurkiewicz D., Zielnik-Jurkiewicz B., Zapalenie ucha środkowego, Medycyna po dyplomie, Otolaryngologia, 2012
2. B. Latkowski, Otolaryngologia, PZWL, Warszawa 2017, s. 247-267.
3. K. Niemczyk (red.), Wykłady z otolaryngologii, Medipage, Warszawa 2012 s. 104-139.