Żółty katar u dorosłych i dzieci - przyczyny, objawy i skuteczne leczenie

Żółty katar u wielu budzi niepokój. Tymczasem zmiana koloru wydzieliny z nosa to z reguły naturalny etap walki organizmu z infekcją górnych dróg oddechowych. Żółta wydzielina z nosa świadczy o aktywnej pracy układu odpornościowego i nie zawsze oznacza zakażenie bakteryjne i konieczność leczenia antybiotykiem. Skąd bierze się gęsty, żółty katar, jak odróżnić katar wirusowy od bakteryjnego i jakie metody leczenia mogą przynieść ulgę?

Co oznacza żółty katar? Mechanizm powstawania

Żółty katar to znak, że nasz organizm walczy z infekcją. W żółtej wydzielinie z nosa znajdują się znaczne ilości martwych leukocytów (neutrofili). Leukocyty zawierają mieloperoksydazę (MPO), czyli enzym bogaty w żelazo, który bierze udział w niszczeniu drobnoustrojów. Gdy neutrofile obumierają, MPO i inne składniki nadają śluzowi kolor żółty lub zielony. Warto zaznaczyć, że żółty katar nie oznacza jednoznacznie infekcji bakteryjnej. Jego źródłem może być także walka układu odpornościowego z infekcją wirusową.

Żółty katar – wirusowy czy bakteryjny? Jak odróżnić?

Sam żółty katar nie przesądza o tym, czy mamy do czynienia z infekcją wirusową, czy bakteryjną. Możemy jednak określić inne cechy wydzieliny, charakterystyczne dla danego rodzaju infekcji.

• Katar w infekcji wirusowej (np. przeziębienie i grypa) zmienia swoją konsystencję w przebiegu choroby. Początkowo jest wodnisty i przezroczysty, z czasem może gęstnieć i zmieniać kolor na żółty. Ile trwa katar? Przeciętnie ustępuje w ciągu 7-10 dni. Może towarzyszyć mu gorączka i ogólne osłabienie.
• Katar w infekcji bakteryjnej najczęściej ma formę gęstej wydzieliny ropnej (ropny katar). Może mieć kolor żółty, zielony bądź szarawy i nieprzyjemny zapach. Infekcja bakteryjna może trwać dłużej niż wirusowa, nawet powyżej 10 dni. Po początkowej poprawie może nastąpić nasilenie objawów, takich jak silny ból twarzy i głowy (wskazujący na zapalenie zatok), mokry kaszel, trudności w oddychaniu, zmiana barwy głosu.

Najczęstsze przyczyny żółtej wydzieliny z nosa

Co oznacza żółty katar? Poza infekcjami wirusowymi i nadkażeniem bakteryjnym, przyczyną żółtej wydzieliny z nosa może być:

• zapalenie zatok,
• alergia,
• ciało obce w nosie u dzieci.

Infekcja wirusowa

Katar w infekcji wirusowej na początku ma postać wodnistą i powoduje zatkanie nosa oraz kichanie. Z czasem wydzielina staje się gęsta i może przekształcić się w żółty lub zielony katar. Najczęściej ustępuje po 7-10 dniach.

Zapalenie zatok przynosowych 

Gęsty katar zatokowy może mieć żółto-zielone zabarwienie. Przy zapaleniu zatok przynosowych odczuwamy spływanie wydzieliny po gardle i rozpierający ból zatok – promieniujący w kierunku czoła, nasady nosa i policzków, nasilający się przy pochylaniu się.

Alergia i czynniki środowiskowe 

Żółty, gęsty katar jest raczej rzadkim objawem alergii, jednak zalegająca wydzielina przy przedłużającej się alergii może ściemnieć i zgęstnieć. W takim przypadku może przypominać katar infekcyjny.

Żółty katar u dziecka i niemowlaka

Co oznacza żółty katar u dziecka? U najmłodszych żółta wydzielina z nosa może mieć to samo podłoże, co u dorosłych. Najczęściej są to więc infekcje wirusowe i bakteryjne. Pamiętajmy też, że dzieci mają węższe przewody nosowe, dlatego katar szybciej powoduje u nich zatkanie nosa.

W przypadku starszych dzieci wizyta u lekarza zalecana jest przy przedłużającym się katarze, a także jeżeli gęstej wydzielinie z nosa towarzyszy wysoka gorączka, uporczywy kaszel, ból ucha lub zatok, trudności w oddychaniu, brak poprawy lub pogorszenie się stanu zdrowia. Jednak w przypadku niemowląt powinniśmy zareagować szybciej. Szczególnie jeśli pojawią się problemy z karmieniem czy duszności.

Jak leczyć żółty katar? Domowe i apteczne sposoby

Żółty katar możemy spróbować wyleczyć domowymi sposobami. Pomocne mogą okazać się inhalacje i płukanie nosa. Wspomagająco możemy też sięgnąć po leki bez recepty.

Irygacja i woda morska 

Irygacja nosa przy żółtym katarze pozwoli nam skutecznie oczyścić nos i zatoki z zalegającej wydzieliny. Do płukania zatok wykorzystuje się dwa rodzaje roztworów.

• Roztwór izotoniczny (0,9% NaCl) można przygotować samodzielnie, ale można też skorzystać z dostępnych w aptece gotowych saszetek i zestawów do irygacji. Roztwory izotoniczne dobrze sprawdzają się do codziennej higieny nosa, oczyszczania zatok i nawilżania błony śluzowej. Do tego celu możemy też wykorzystywać wodę morską do nosa.
• Roztwór hipertoniczny ma wyższe stężenie i jest polecany przy zatkanym nosie podczas infekcji czy w stanach zapalnych zatok.

Leki obkurczające śluzówkę i mukolityczne 

Ulgę przy żółtym, gęstym katarze mogą przynieść nam leki obkurczające (ksylometazolina, oksymetazolina) i rozrzedzające śluz (ambroksol, acetylocysteina, bromheksyna oraz leki ziołowe).

W zapaleniu zatok pomocne mogą być również tabletki na zatoki i katar. Udrażniają nos, redukują obrzęk i stan zapalny, rozrzedzają wydzielinę, a także łagodzą ból.

Domowe inhalacje i nawilżanie 

Innym sposobem na rozrzedzenie gęstego, żółtego kataru jest stosowanie nebulizacji z soli fizjologicznej. Inhalacje na katar nawilżają śluzówki i ułatwiają usunięcie wydzieliny, udrażniając zatkany nos.

Ważnym aspektem walki z żółtym katarem jest także odpowiednie nawadnianie organizmu. Picie dużej ilości ciepłych płynów (2-3 l dziennie) pomaga rozrzedzić śluz i zapobiega odwodnieniu. Co najlepiej pić? Herbaty i napary ziołowe, rosoły i buliony, niegazowaną wodę i świeżo wyciskane soki owocowe.

Duże znaczenie ma także odpowiednia wilgotność powietrza w domu. W pomieszczeniach, w których spędzamy najwięcej czasu, a więc przede wszystkim w sypialni, warto ustawić nawilżacz powietrza. Możemy też powiesić wilgotne ręczniki na kaloryferach.

Kiedy żółty katar wymaga wizyty u lekarza?

Żółta wydzielina z nosa najczęściej nie skłania nas do niepokoju. Niemniej jednak, jeżeli utrzymuje się zbyt długo lub gdy pojawiają się inne objawy, należy udać się do lekarza.

Żółty katar – kiedy do lekarza? Alarmujące objawy:

• gęsty katar trwa dłużej niż 10 dni,
• gorączka utrzymuje się dłużej niż 3 dni,
• pojawia się silny ból zatok, obrzęk twarzy,
• występują trudności w oddychaniu,
• po początkowej poprawie następuje nagłe pogorszenie,
• wydzielina z nosa zmienia się w ropny katar z krwią,
• odczuwamy silne osłabienie, apatię,
• doświadczamy zaburzeń widzenia.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

• Czy żółty katar jest zaraźliwy?

Żółty katar sam w sobie nie jest zaraźliwy. Jednak najczęściej wywołujące go infekcje wirusowe, takie jak przeziębienie czy grypa, i bakteryjne są zaraźliwe.

• Co oznacza żółty katar rano?

Poranny gęsty katar, któremu towarzyszy ból zatok, może świadczyć o zapaleniu zatok przynosowych.

• Czy przy żółtym katarze można wychodzić na dwór?

Zapalenie błony śluzowej nie jest przeciwwskazaniem do wychodzenia z domu, o ile nie towarzyszy mu gorączka, silne osłabienie i inne poważne objawy.

• Czym różni się zielony katar od żółtego?

Zarówno żółty katar, jak i zielony świadczą o intensywnej walce organizmu z infekcją górnych dróg oddechowych. Żółty katar z reguły pojawia się we wczesnej fazie infekcji, podczas gdy zielony może oznaczać bardziej zaawansowaną reakcję układu immunologicznego.

Żółty, gęsty katar – o czym pamiętać?

Żółty katar to w większości przypadków naturalny objaw toczącej się w organizmie walki z infekcją. Sam kolor wydzieliny nie powinien być powodem do niepokoju. Sam w sobie nie jest też jednoznacznym wskazaniem do antybiotykoterapii. Kluczowe znaczenie ma obserwacja pozostałych objawów oraz czas trwania dolegliwości.